Önerilerimin başında yukarıdaki maddelerde de yer alan ve çok önemli gördüğüm staj konusu geliyor. Ama  staj derken gerçek anlamda bir staj sürecinden söz ediyorum. Amacına uygun olamayan bir ortamda yapılan stajın size bir faydası olamayacağı gibi çok değerli olan zamanınızı da heba etmenize neden olacaktır.

Önce staj ve biraz deneyim ama

Eğitim sistemimizin önemli sorunlarından biri zorunlu branşlar dışında öğrencilere uygulamaya dönük staj imkanlarının sağlanmamasıdır. Zaten zorunlu olan stajlarında öğrencilerin staj defterlerine yazılanlar ve basılan kaşelerle sınırlı kaldığını biliyoruz. Stajyer öğrencilere uygulama yerine kuruluşlardaki angarya tabir edilen işlerin yaptırılması neredeyse geleneksel bir hal almış durumda.

Pek çok kuruluş işlerinin yoğun döneminde stajyerleri bedava yada ucuz iş gücü olarak kullanıyor. Bu yoğun iş dönemlerinde departmanlar stajyer talepleri konusunda birbirleri ile adeta yarışıyorlar Örneğin medya sektöründe bu tür stajyer istihdamı neredeyse sıradan bir hale gelmiş durumdadır [1].
Bizim iş yaşamımızda en çok zorlandığımız konulardan biri de yeni mezunların yetiştirilmesi için harcanan efordur. Bu nedenle kuruluşlar genç mezunların sıkça şikayet ettikleri gibi gerçektende genellikle belirli deneyimlere sahip nitelikte elemanlar ararlar.
Bunun nedeni yeni mezunların istisnalar dışında iş hayatı için gerekli  minumum donanımlara  sahip olmamalarıdır. Örneğin bazen basit bir ofis makinesinin kullanımı ( fax gibi) yada çağımızın olmazsa olmaz gerekliliği bilgisayar kullanımı yönünden yetkin olmayan gençler iş piyasasında kendilerine şans aramaktadırlar.
İstihdam ettiği personele hem ücret ödeyip hem de onun yetkinliklerini arttırmanın maliyetine katlanmak pek çok kuruluşun tercih etmediği bir yöntem olduğundan bu gençlerin iş bulma şansı düşük olmaktadır.
Bu konudaki önerilerimizi sıralayacak olursak ;

Staj yaparken ;

Bu konuda sizi kabul eden kuruluş konusu gerekli araştırmayı yapın size gerçekten staj imkanı sağlanacak mı yoksa yukarıda sıraladığımız olumsuz staj koşullarını mı yaşayacaksınız bilin. Genellikle İnsan kaynakları departmanı olan ve resmi girişimler sonucu stajyer talep eden kuruluşlar bu konuda daha güvenilir kuruluşlar olacaktır.
Staj yaptığınız kuruluşta geçen her gününüzün çok değerli olduğunu hiç unutmayın. Öğrenci mantığından (işin eğlence yanıyla ilgili ) biraz uzaklaşın ve bu dönemin iş yaşamına atılan  adımın önemli bir parçası olduğunu hep hatırlayın.
Size iş başı eğitimi imkanı verdiklerinde yetkinliklerinizi arttırmaya çalışın bu konuda göstereceğiniz hızlı gelişim ve öğrenme isteği gibi özellikleriniz size ileride bir iş teklifi şeklinde geri dönebilir.
Unutmayın ki özellikle kurumsal yapıda ki pek çok kuruluş genç adayları bu tür stajlar sırasında izleyip yararlı olacağına inandıklarına iş teklifi yapmaktadırlar.
Yukarıdaki hususların dışında staj yaptığınız süre boyunca o kuruluşun kurallarına varsa personel yönetmeliklerine uyumlu olun.(mesai saatleri,giyim vb.) Dışarıdan gelen kişilerin  kuruluşlarda daima daha fazla göz önünde olduğunu hep hatırlayın.
Ülkemizde Meslek liselerinin staj koşullarını düzenleyen yasa gereği bu öğrencilerin sosyal güvenlik vecibeleri okulları tarafından yerine getirilir ve işverenlerde yaşlarına uygun olan asgari ücretin % 30’unu kendilerine ücret olarak ödemekle yükümlüdürler.
Ancak belirli branşlar dışında[2] üniversite öğrencilerinin staj koşullarını düzenleyen herhangi bir yasa olmadığından bu öğrenciler önceki bölümlerde de belirttiğimiz gibi staj süresince ya kayıt dışı(ücretsiz) çalıştırılmakta yada asgari ücret seviyesinde ücretlendirilmektedirler.
________________________________________
[1] Bazı medya kuruluşları yaygın biçimde yeni mezunları stajyer adı altında istihdam ederek ücretsiz çalıştırıyorlar.
[2] Hukuk öğrencilerinin staj dönemleri için yasal bir düzenleme söz konusudur.